การบำรุงรักษาและตรวจสอบระบบไฟฟ้า เป็นกิจกรรมหนึ่งที่มีความสำคัญต่อความปลอดภัยภายในโรงงานอุตสาหกรรม และสถานประกอบการต่าง ๆ โดยทั่วไปหน้าที่ในการตรวจสอบและบำรุงรักษาระบบไฟฟ้าจะเป็นของวิศวกรไฟฟ้า เจ้าหน้าที่ของฝ่ายวิศวกรรม และช่างเทคนิคไฟฟ้า ทั้งนี้ การปฏิบัติกิจกรรมดังกล่าวจะต้องเป็นไปตามกฎหมายของกระทรวงแรงงานตามกฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัยอาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับไฟฟ้า พ.ศ. 2558
โดยการบำรุงรักษาระบบไฟฟ้าที่ดี คือ การบำรุงรักษาในเชิงป้องกัน ซึ่งเป็นขั้นตอนของการตรวจสอบสภาพของระบบหรืออุปกรณ์ไฟฟ้าต่าง ๆ ว่ามีร่องรอยของการเสื่อมสภาพหรือไม่ และตรวจสอบสภาพของระบบหรืออุปกรณ์ไฟฟ้าต่าง ๆ ว่ามีจุดใดที่ต้องการการบำรุงรักษา โดยในการตรวจสอบระบบไฟฟ้านั้น สามารถทำได้ 2 แบบ ได้แก่ การตรวจสอบด้วยสายตา (Visual Inspection) และการตรวจสอบด้วยเครื่องมือวัด
โดยการตรวจสอบด้วยสายตาและการตรวจสอบด้วยเครื่องมือวัดนั้น สามารถแบ่งการตรวจสอบออกมาได้อีกเป็น 2 ส่วน ดังนี้
- การตรวจสอบทั่วไป
เป็นขั้นตอนของการตรวจสอบสภาพโดยทั่วไปของระบบไฟฟ้า ถึงแม้ว่าจะเป็นการตรวจสอบที่ง่าย แต่ผู้ที่ทำการตรวจสอบก็จำเป็นที่จะต้องมีความรู้และความเข้าใจในระบบไฟฟ้าเป็นอย่างดี โดยการตรวจสอบระบบไฟฟ้าที่ดีนั้น ผู้ตรวจสอบจำเป็นที่จะต้องตรวจสอบอุปกรณ์ ดังต่อไปนี้
1.1) สายไฟฟ้า
1.2) เซอร์กิตเบรกเกอร์
1.3) ขั้วต่อหรือจุดต่อสาย
1.4) ช่องทางระบายอากาศในห้องไฟฟ้า
1.5) ช่องทางระบายอากาศและท่อไอเสีย สำหรับห้องเครื่องกำเนิดไฟฟ้า
1.6) แบตเตอรี่
- การตรวจสอบอุปกรณ์ไฟฟ้า
เป็นขั้นตอนของการตรวจสอบสภาพของอุปกรณ์ไฟฟ้าภายในระบบ เพื่อหาร่องรอยของการเสื่อมสภาพ ความผิดปกติ และจุดบกพร่องต่าง ๆ โดยการบันทึกค่าผลของการตรวจ และทำการวิเคราะห์ผลที่ได้ เพื่อหาทางปรับปรุงและแก้ไขต่อไป ทั้งนี้ ข้อควรระวังในการตรวจสอบอุปกรณ์ไฟฟ้า ก็คือ อุปกรณ์บางชนิดจำเป็นที่จะต้องตรวจสอบในขณะที่มีการจ่ายไฟ แต่อุปกรณ์บางชนิดก็จำเป็นที่จะต้องปิดระบบไฟฟ้าก่อน ถึงจะทำการตรวจสอบได้ จึงทำให้ผู้ที่ทำการตรวจสอบจะต้องมีความรู้และความเชี่ยวชาญในเรื่องของระบบและอุปกรณ์ไฟฟ้าเป็นอย่างดี โดยการตรวจสอบอุปกรณ์ไฟฟ้าที่ดีนั้น ผู้ตรวจสอบจำเป็นที่จะต้องตรวจสอบอุปกรณ์ ดังต่อไปนี้
2.1) หม้อแปลงไฟฟ้า
2.2) ตู้เมนสวิตช์
2.3) แผงย่อย
2.4) โคมไฟ หลอดไฟ หรือ ระบบไฟฟ้าใด ๆ ที่มีการให้แสงสว่าง
2.5) สภาพอุปกรณ์ไฟฟ้าอื่น ๆ
โดยทั่วไปการตรวจสอบและบำรุงรักษาระบบไฟฟ้าที่ดีนั้น ผู้ที่ทำการตรวจสอบจะต้องทำการตรวจสอบระบบและอุปกรณ์ไฟฟ้าปีละ 1 ครั้ง แต่ทั้งนี้ ความถี่ในการตรวจสอบก็ขึ้นอยู่กับสภาพของระบบและอุปกรณ์ไฟฟ้าที่มีการติดตั้งภายในโรงงานอุตสาหกรรมและสถานประกอบการนั้น ๆ ด้วยเช่นกัน