เคยสงสัยกันบ้างไหมว่า บางครั้งที่เราไปสัมผัสกับเครื่องใช้ไฟฟ้า แล้วมีความรู้สึกเหมือนโดนดูด แท้จริงมีสาเหตุมาจาก การรั่วไหลของกระแสไฟฟ้าในเครื่องใช้ไฟฟ้า แล้วไปสัมผัสเข้าพอดีนั่นเอง ซึ่งการรั่วไหลของกระแสไฟฟ้า หรือที่เรียกสั้นๆ ว่า ไฟรั่ว ด้วยสาเหตุนี้ จึงได้มีการคิดค้นอุปกรณ์ไฟฟ้า ซึ่งทำหน้าที่ตรวจจับเหตุการณ์ไฟฟ้ารั่ว และทำการตัดไฟเพื่อรักษาชีวิตของผู้ที่ถูกไฟฟ้าดูด รวมทั้งป้องกันทรัพย์สินเสียหาย เนื่องจากไฟไหม้ที่เกิดจากไฟฟ้ารั่วเป็นปริมาณมาก ที่เรียกว่า เครื่องตัดไฟรั่ว
เครื่องตัดไฟรั่ว สำหรับในบ้านเราอาจคุ้นหูกับคำว่า Safe-T-Cut (เซฟทีคัท) โดยจริงๆ แล้วชื่ออย่างเป็นทางการของเครื่องตัดไฟรั่วก็คือ Earth Leak Circuit Breaker (ELCB) หรือ Residue Current Circuit Breaker (RCCB) เครื่องตัดไฟฟ้าอัตโนมัติ จะตัดกระแสไฟฟ้าภายในระยะเวลาที่กำหนด เมื่อกระแสไฟฟ้าที่ไหลผ่านเข้าและออก มีค่าไม่เท่ากัน นั่นคือ มีกระแสไฟฟ้าบางส่วนที่ รั่วหายไป เช่น รั่วไหลจากเครื่องใช้ไฟฟ้าลงดิน หรือกระแสไฟฟ้ารั่วผ่านคนที่ไปสัมผัสอุปกรณ์ที่มีไฟรั่วขณะใช้งานปกติจะไม่มีกระแสไฟฟ้ารั่ว ดังนั้น เครื่องตัดไฟรั่ว จะไม่ทำงาน
เครื่องตัดไฟรั่ว มีหน้าที่ป้องกันอันตรายจากไฟฟ้ารั่ว ไม่ว่าจะรั่วลงดิน หรือรั่วผ่านร่างกายของคน ซึ่งจะเป็นอันตรายก็ต่อเมื่อ กระแสไฟฟ้าที่รั่วนั้น เกินกว่าค่าที่จะเริ่มเป็นอันตรายต่อมนุษย์ และเมื่อเกิด ไฟรั่วขึ้นเมื่อใด เครื่องตัดไฟรั่ว จะทำการตัดกระแสไฟฟ้าออกจากระบบทันทีโดยอัตโนมัติ โดยทั่วไป เราจะติดตั้งเครื่องตัดไฟรั่ว เพื่อควบคุมการจ่ายกระแสไฟฟ้าให้กับวงจรหรืออุปกรณ์ที่มักได้รับการสัมผัสจากร่างกายของเราเสมอ เช่น วงจรเต้ารับต่างๆ ภายในที่พักอาศัย วงจรไฟฟ้าที่จ่ายให้กับอุปกรณ์ไฟฟ้าภายนอกอาคาร หรือวงจรเต้ารับ สายไฟรวมถึง เครื่องทำน้ำอุ่น เครื่องปั้มน้ำ และอื่น ๆ
เครื่องตัดไฟฟ้ารั่วมีอยู่หลายประเภทขึ้นอยู่กับคุณสมบัติการทำงาน ในที่นี้จะกำหนดเป็นประเภทใหญ่ๆ 2 ประเภทคือ เครื่องตัดไฟรั่วแบบตรวจจับแรงดัน และเครื่องตัดไฟรั่วแบบตรวจจับกระแส
เครื่องตัดไฟรั่วแบบตรวจจับแรงดัน ทำงานโดยวัดศักย์ไฟฟ้าที่ตัวถังโลหะของเครื่องใช้เทียบกับหลักดินที่ติดตั้งแยกต่างหาก หากมีความต่างศักย์มากเกินค่าที่กำหนดไว้ ก็จะทำการตัดไฟ ปัจจุบันเครื่องตัดไฟรั่วชนิดนี้ไม่นิยมใช้แล้ว เนื่องจากความยุ่งยากในการติดตั้ง ต้องต่อสายแยกจาก ตัวถังเครื่องไฟฟ้ามาที่เครื่องตัดไฟรั่ว และต่อสายจากเครื่องตัดไฟรั่วไปยังหลักดิน และการป้องกันที่ไม่ครอบคลุม ในกรณีที่เกิดการรั่วจากตัวถังส่วนที่ไม่ได้ทำการวัด
เครื่องตัดไฟรั่วแบบตรวจจับกระแส ทำงานโดยการเทียบปริมาณกระแสไฟฟ้าที่ไหลเข้าวงจรกับปริมาณที่ไหลออกจากวงจร หากปริมาณไหลออกน้อยกว่าที่ไหลเข้า แสดงว่าในวงจรมีไฟฟ้ารั่วไหลออกไปภายนอก หากปริมาณการรั่วไหลมากเกินที่กำหนดไว้ ปกติจะตั้งไว้ที่ 30 มิลลิแอมป์ ก็จะทำการตัดไฟเครื่องตัดไฟรั่วประเภทนี้จะไม่ใช้หลักดิน ทำให้สามารถติดตั้งได้แม้ในระบบไฟฟ้าที่ไม่มีสายดิน
เครื่องตัดไฟรั่ว มีความสำคัญเป็นอย่างมากสำหรับที่อยู่อาศัย อาคารพาณิชย์ หรือแม้แต่ โรงงานอุตสาหกรรม ซึ่งมีหน้าที่ในการป้องกันอันตรายจากกระแสไฟฟ้าลัดวงจร ถือได้ว่าเป็นอุปกรณ์ด้านความปลอดภัยที่มีความจำเป็น และควรมีติดตั้งไว้ เพื่อความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน
HOTLINE-061-417-5732
https://www.facebook.com/changfidotcom
Line: @changfi
ผู้เขียน มิ่งสุดา โสมะฐิติ
ช่างไฟดอทคอม
ช่างไฟที่ดีที่สุดในกรุงเทพฯ