ในงานระบบไฟฟ้า โดยเฉพาะการติดตั้งอุปกรณ์ไฟฟ้าแรงดันสูงและแผงควบคุม (Control Panel) การควบคุมความแน่นของการขันสกรูและน็อตถือเป็นเรื่องสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม ประแจทอร์ค (Torque Wrench) หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า ประแจปอนด์ จึงเป็นเครื่องมือวัดแรงบิดที่เข้ามามีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการสร้างความมั่นคงและปลอดภัยในระบบไฟฟ้า
1. ความสำคัญของแรงบิดที่แม่นยำในงานไฟฟ้า
การขันน็อตยึดสายไฟเข้ากับขั้วต่อ, บัสบาร์, หรือเทอร์มินอลต่าง ๆ ในอุปกรณ์ไฟฟ้าต้องใช้แรงบิดที่เหมาะสมตามที่ผู้ผลิตกำหนด ซึ่งมีเหตุผลสำคัญดังนี้:
- ป้องกันการเกิดความร้อนสูง (Overheating):
- ขันหลวมเกินไป (Under-Torqued): ทำให้เกิดช่องว่างหรือการสัมผัสที่ไม่สมบูรณ์ระหว่างหน้าสัมผัส (Contact Surface) ส่งผลให้มีความต้านทานไฟฟ้าสูงขึ้น ณ จุดต่อ ความต้านทานที่สูงขึ้นนี้จะทำให้เกิดความร้อนสูง (I²R Loss) ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของอุปกรณ์ไหม้, ขั้วต่อหลอมละลาย, และอาจนำไปสู่การเกิดเพลิงไหม้ได้
- ขันแน่นเกินไป (Over-Torqued): อาจทำให้สกรูหรือน็อตเกิดความเสียหาย (เกลียวรูด) หรือตัวนำไฟฟ้า (สายไฟ) ที่ถูกยึดถูกบีบอัดมากเกินไปจนเสียรูปทรง ทำให้พื้นที่หน้าตัดของตัวนำลดลง และเกิดความต้านทานสูงขึ้นได้เช่นกัน
- ความมั่นคงทางกลไก: การใช้แรงบิดตามมาตรฐานช่วยให้มั่นใจว่าการเชื่อมต่อทางกลไกมีความแข็งแรง ไม่คลายตัวง่ายจากการสั่นสะเทือนหรือการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิ ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับความคงทนในระยะยาวของระบบ
2. ประเภทของประแจทอร์คที่ใช้ในงานไฟฟ้า
ช่างไฟฟ้ามักเลือกใช้ประแจทอร์คหลากหลายชนิดตามความแม่นยำและลักษณะงาน:
- ประแจทอร์คแบบคลิก (Click Type Torque Wrench):
- เป็นที่นิยมมากที่สุด สามารถตั้งค่าแรงบิดที่ต้องการได้ เมื่อขันถึงค่าที่ตั้งไว้ ประแจจะส่งเสียง “คลิก” และรู้สึกได้ถึงการสะดุด เพื่อเป็นสัญญาณให้หยุดขัน
- การใช้งาน: ใช้สำหรับขันน็อตและโบลต์ที่มีขนาดใหญ่ในตู้สวิตช์เกียร์ หรือบัสบาร์
- ประแจทอร์คแบบดิจิทัล (Digital Torque Wrench):
- มีความแม่นยำสูงที่สุด แสดงค่าแรงบิดแบบตัวเลขดิจิทัล มีฟังก์ชันการเตือนด้วยเสียงและแสงเมื่อใกล้ถึงค่าที่ตั้งไว้
- การใช้งาน: เหมาะสำหรับงานที่ต้องการความแม่นยำสูง และสามารถบันทึกค่าแรงบิดเพื่อใช้ในการควบคุมคุณภาพ (Quality Control)
- ไขควงทอร์ค (Torque Screwdriver):
- เป็นเครื่องมือขนาดเล็กที่ใช้สำหรับควบคุมแรงบิดในการขันสกรูขนาดเล็ก
- การใช้งาน: ใช้สำหรับขันสกรูยึดสายไฟในเทอร์มินอลขนาดเล็ก, เซอร์กิตเบรกเกอร์ (Circuit Breaker) หรือรีเลย์ ที่มักต้องการแรงบิดต่ำแต่แม่นยำ
3. แนวทางการใช้งานประแจทอร์คอย่างถูกต้อง
เพื่อให้การเชื่อมต่อในระบบไฟฟ้ามีคุณภาพและปลอดภัย ควรปฏิบัติตามแนวทางดังนี้:
- ตรวจสอบค่าแรงบิด: อ้างอิงค่าแรงบิด (N⋅m หรือ lb⋅ft) ที่กำหนดโดยผู้ผลิตอุปกรณ์ไฟฟ้า (เช่น ผู้ผลิตเบรกเกอร์หรือผู้ผลิตขั้วต่อ)
- ตั้งค่าประแจ: ตั้งค่าประแจทอร์คให้ตรงกับค่าที่กำหนด
- การขันที่ถูกต้อง: ขันสกรูหรือน็อตไปเรื่อย ๆ อย่างสม่ำเสมอ จนกระทั่งประแจส่งสัญญาณ (เสียงคลิกสำหรับแบบคลิก หรือสัญญาณเตือนสำหรับแบบดิจิทัล) ให้หยุดขันทันทีเมื่อได้สัญญาณ ห้ามขันต่อโดยเด็ดขาด เพราะจะทำให้แรงบิดเกินค่าที่ตั้งไว้
- การบำรุงรักษา: ประแจทอร์คเป็นเครื่องมือวัดที่มีความละเอียดอ่อน ควรได้รับการสอบเทียบ (Calibration) เป็นประจำตามมาตรฐานของผู้ผลิต (เช่น ทุก 6 เดือนถึง 1 ปี) เพื่อรักษาความแม่นยำในการวัด
การใช้ประแจทอร์คในงานระบบไฟฟ้าจึงไม่ใช่แค่การทำงานตามขั้นตอนเท่านั้น แต่เป็นการลงทุนในความปลอดภัยของระบบ การป้องกันความเสียหายของอุปกรณ์ และการรับประกันประสิทธิภาพการทำงานของระบบไฟฟ้าในระยะยาว
#ช่างไฟดอทคอม บริการงานซ่อมบำรุงระบบไฟฟ้า ไฟฟ้ากำลัง งานออกแบบติดตั้ง ครบจบ
ขั้นตอนการใช้บริการ
แอดไลน์ > แจ้งปัญหา > รอราคา > ตกลงราคา > รับบริการ
