เมื่อได้ยินคำว่า “ตีนผี” หลายคนคงนึกถึงนักซิ่งที่ขับรถเร็วปานสายฟ้าแลบ แต่ในวงการช่างไฟฟ้าและโทรคมนาคมของไทย คำนี้หมายถึง “อุปกรณ์ทำมาหากิน” ชิ้นสำคัญ ที่ช่วยให้พวกเขาสามารถปฏิบัติงานบนที่สูงได้อย่างคล่องตัว วันนี้เราจะพาไปทำความรู้จักกับเจ้า “ตีนผี” ในมุมของอุปกรณ์ปีนเสา ว่ามันคืออะไร ทำงานอย่างไร และทำไมถึงเป็นเหมือนอวัยวะที่ 33 ของช่างไฟไทย
ตีนผี คืออะไร?
ตีนผี หรือที่มีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการว่า Pole Climbers (บางครั้งเรียก Climbing Spikes หรือ Climbing Irons) คือโครงเหล็กรูปทรงโค้งหรือรูปตัว L ที่ออกแบบมาสำหรับสวมทับรองเท้าบูทหรือรองเท้าเซฟตี้ โดยจะมีสายรัดทำจากหนังหรือผ้าใบที่เหนียวแน่นเพื่อรัดข้อเท้าและหน้าเท้าให้กระชับ
หน้าที่หลักของมันคือ “สร้างจุดเกาะเกี่ยว” ระหว่างเท้าของช่างกับเสาไฟฟ้า เพื่อให้ช่างสามารถเดินไต่ขึ้นไปทำงานบนยอดเสาได้โดยไม่ต้องพึ่งพาบันไดพาด ซึ่งมีความเทอะทะและใช้งานลำบากในตรอกซอกซอยแคบๆ
ประเภทของตีนผีที่ควรรู้จัก
ในประเทศไทย เราจะเห็นตีนผีหลักๆ อยู่ 2 ลักษณะ ตามประเภทของเสาที่ต้องปีนครับ
1. แบบเดือยแหลม (Gaffs/Spikes) ลักษณะจะมีเหล็กแหลมยื่นออกมาจากด้านข้าง เหมาะสำหรับ “เสาไม้” หรือต้นไม้ โดยเดือยจะจิกเข้าไปในเนื้อไม้เพื่อรับน้ำหนักตัว
2. แบบเกาะเสาปูน (Concrete Pole Climbers) อันนี้คือแบบที่ช่างไฟไทยใช้บ่อยที่สุด ลักษณะจะไม่มีเดือยแหลม แต่จะมี “แผ่นยางกันลื่น” หรือโครงเหล็กที่ออกแบบมาให้เข้ามุมกับเสาปูน (ทั้งเสากลมและเสาเหลี่ยม) การใช้งานจะใช้หลักการแรงเสียดทานและแรงงัด (Leverage) เมื่อช่างทิ้งน้ำหนักตัวลง ตัวตีนผีจะบีบและล็อคกับเสาปูนไม่ให้รูดลงมา
ทำไมช่างไทยถึงต้องใช้ตีนผี?
ความคล่องตัวสูง: ลองนึกภาพช่างที่ต้องแบกบันไดไม้ไผ่หรือบันไดอลูมิเนียมยาว 5-6 เมตร เดินเข้าซอยแคบๆ ในกรุงเทพฯ ดูสิครับ การใช้ตีนผีช่วยแก้ปัญหานี้ได้หมดจด พกใส่กระเป๋า ขี่มอเตอร์ไซค์ไปถึงหน้างาน สวมใส่ แล้วปีนได้เลย
เข้าถึงพื้นที่ยากลำบาก: ในจุดที่พื้นด้านล่างขรุขระ เป็นป่าหญ้า พื้นที่ลาดเอียง หรือมีสิ่งกีดขวางจนวางบันไดไม่ได้ ตีนผีคือพระเอกที่ช่วยให้ขึ้นเสาได้
ทำงานได้รอบทิศทาง: เมื่อขึ้นไปแล้ว ช่างสามารถหมุนตัวรอบเสาเพื่อทำงานในมุมต่างๆ ได้ง่ายกว่าการยืนบนบันได
เรื่องความปลอดภัย (Safety First)
แม้ตีนผีจะดูเท่และคล่องตัว แต่ “ความเสี่ยงสูงมาก” หากใช้ไม่เป็นหรือประมาท สิ่งที่ต้องระวังคือ
- ต้องใช้คู่กับเข็มขัดนิรภัย (Safety Belt) เสมอ: กฎเหล็กคือ ห้ามใช้ตีนผีปีนเสาเพียวๆ ต้องมีสายกันตก (Safety Strap) คล้องรอบเสาเสมอ เพื่อป้องกันกรณีตีนผีหลุดหรือลื่นไถล
- เช็คสภาพยางกันลื่น: สำหรับตีนผีเสาปูน หากยางเสื่อมสภาพหรือสึกหรอ จะทำให้เกาะเสาไม่อยู่และเกิดอุบัติเหตุได้ง่าย
- ทักษะเฉพาะตัว: การใช้ตีนผีต้องมีการฝึกฝนจังหวะการก้าวเท้าและการทิ้งน้ำหนักที่ถูกต้อง ไม่ใช่ใครจะใส่แล้วปีนได้ทันที
“ตีนผี” ไม่ใช่แค่อุปกรณ์เหล็กธรรมดา แต่คือเครื่องมือที่ต้องอาศัยความชำนาญและความกล้าหาญของช่างไฟฟ้าไทย เพื่อให้พวกเรามีไฟฟ้าใช้และอินเทอร์เน็ตเล่นกันอย่างสะดวกสบาย ดังนั้นครั้งหน้าที่เห็นพี่ๆ ช่างกำลังไต่เสาด้วยอุปกรณ์รูปร่างแปลกตานี้ ให้รู้ไว้เลยว่าพวกเขากำลังใช้ “ตีนผี” ปฏิบัติภารกิจอยู่นั่นเอง
#ช่างไฟดอทคอม บริการงานซ่อมบำรุงระบบไฟฟ้า ไฟฟ้ากำลัง งานออกแบบติดตั้ง ครบจบ
ขั้นตอนการใช้บริการ
แอดไลน์ > แจ้งปัญหา > รอราคา > ตกลงราคา > รับบริการ
